Korenkwartier: hart van de stad

In het Korenkwartier ben je echt in het hart van Arnhem. Het Korenkwartier is de aanduiding voor de Korenmarkt met de omliggende straten.

Het gebied van het Korenkwartier heeft door de loop van de eeuwen verschillende functies gehad. Bij het ontstaan van het centrum stonden er vooral stadswallen om het gebied heen. Dit heeft vooral gezorgd dat er markten, pakhuizen en logementen in het gebied ontstonden. Dit kwam ook doordat de Janspoort aan het begin van de Jansstraat stond. De stadswallen liepen ongeveer waar nu de huidige ringweg loopt om het centrum heen. 

Steeds meer horeca

Vele huidige straatnamen in het Korenkwartier zijn ontstaan in de middeleeuwse periode. Koning Willem I heeft besloten dat Arnhem als één van de eerste steden zijn stadswallen mocht afbreken. Doordat Arnhem aangesloten raakte op de Rijn- en Hanzeweg heeft het gebied vooral een handelsfunctie gekregen. Doordat de handel meer richting Noord- en Zuid-Holland verhuisde, verdween de functie van Arnhem als handelsstad. In de jaren 60 vestigde de horeca zich op het plein en de buurt eromheen. Het gebied is nu vooral bekend als uitgaansgebied in panden met een middeleeuwse karakter. 

Varkens en graan in Arnhem

Arnhem was door de ligging een echte handelsstad. Vooral in wijn, bier, gedistilleerde dranken, brood, zout, kalk, turf, hout, boter en varkens. Op de Korenmarkt werd, hoe kan het ook anders, vooral rogge en koren verhandeld. In de Middeleeuwen werd dit vooral buiten de stadswallen gedaan bij de Graanmarkt (bij de Rijnpoort) en is de handel later verhuisd naar de huidige locatie. In 1845 werd op de Korenmarkt een overdekte galerij gebouwd. In 1899 werd de tegenwoordige Korenbeurs gebouwd. De varkens werden verhandeld in de Varkensstraat en de Jansplaats. Daar kwam het met regelmaat tot vechtpartijen tussen Arnhemmers en Duitse kooplieden, omdat de Duitsers de varkens volgens de Arnhemmers te ruw behandelden.

Geloof geeft stad vorm 

Sinds 1579 werd in Arnhem het gereformeerde/calvanistische geloof de enige toegestane  godsdienst.  Vanaf 1657 stond het stadsbestuur toe dat de lutheranen ook openlijker hun geloof mochten uitoefenen. Zij kwamen bijeen in het huis ‘Bontenburch’, op de Korenmarkt, in de 18de eeuw. De Lutherse gemeente kreeg in 1735 toestemming om het inmiddels bouwvallige Bontenburch te slopen en op die plek een nieuwe kerk te bouwen. Het stadsbestuur gaf zelfs een bedrag van fl 175,00 als een bijdrage in de bouwkosten. Twee jaar later, in 1737, kon de zaalkerk in gebruik worden genomen. Dat jaartal en de spreuk ‘Soli Deo Gloria’ was in de gevel weergegeven, maar in de loop van de tijd verdwenen. Tijdens de oorlogshandelingen van 1795 en 1814 bood de kerk onderdak als nachtkwartier voor de soldaten. In 1898 verliet de Lutherse gemeente de kerk en verhuisde naar een nieuwe kerk aan de Spoorwegstraat.

Pakhuizen voor graan

Het gebouw op de Korenmarkt werd voor fl 19.010,00 gekocht door graanhandelaar Lambert Reijers en ging dienst doen als pakhuis. De graanfamilie Reijers, in het bijzonder Lambert Reijers zelf, bezat naast het gebouw vele andere pakhuizen op en rondom de Korenmarkt. Tot 1951 bleef het een magazijn/pakhuis voor o.a. ‘Van der Wall & Co’. Dit bedrijf had jarenlang 2 deuren verderop (2006: Aspen Valley, Jules) haar hoofdkantoor.

Schuilkerken boden plaats

In de voormalige Lutherse kerk zaten achtereenvolgens een bioscoop (Scène 1 en 2), wisselende discotheken (Bubbles) en andere uitgaansgelegenheden (Luther Dance Café, tussen 1997-2002). Tegenwoordig is horecagelegenheid 5th Avenue er gevestigd. 

Vóór 1808 was ook het rooms-katholieke geloof niet toegestaan. In 1808 wees Lodewijk Napoleon de katholieken de Sint Walburgiskerk toe, daarvoor gebruikten katholieken in verschillende schuilkerken. Eén van die schuilkerken stond op de hoek van de Luthersesteeg en de Varkensstraat. Tegenwoordig zit daar de Baron. 

Bronnen:
Arneym
Geldersarchief